نقش ایران در نظم آینده و ضرورت اصلاح ساختار اقتصادی
تاریخ انتشار: ۲۱ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۲۷۱۹۳۶
فارس پلاس؛ سید احسان خاندوزی در یادداشتی نوشت: اقتصاد ایران تا قبل از تجربه تحریم سال ۲۰۱۲ که بهصورت تحریم نفت و بانکی-ارزی نمود پیدا کرد، بهصورت تاریخی جایگاهی را در عرصه بینالملل برای خود تعریف کرده بود. تقسیم نقش میان ایران و جهان مبتنی بود بر «صادرات نفت و تضمین امنیت عرضه نفت خلیجفارس و در ازای آن دسترسی به ارز جهانروا و واردات لوازم توسعه»؛ دسترسی ایران به ارز جهانروا به این معنا بود که اقتصاد ایران در اتمسفر ارزی و بانکی غرب امکان فعالیت داشت.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در آن دوره، تولید منبع ارزی، دغدغه محوری سیاستگذار اقتصادی نبود؛ در واقع، مسأله سیاستگذار اقتصادی در دوره حیات نفتی عبارت بود از «تخصیصمحوری» و «کنترلهای دیوانسالارانه» که در نهایت منجر شده بود به فعالیتهای غیرتولیدی و ساختارهای غیر مقاوم.
ارزیابیها نشان میدهد که سه دگرگونی از ناحیه تحریم متوجه ایران شده است:
1. نقش سیاسی- امنیتی- اقتصادی سابق ایران تغییر کرده است و دولت مردمی به آن آگاه و در آن مسیر فعال شده است.
2. منابع ارزی «مازاد»، کاهش یافته بود؛ منابعی که مازاد بر هزینههای جاری کشور بود و معمولاً برای توسعه زیرساختها و پیشرفت کشور هزینه میشد نشانهاش صفر شدن سرمایهگذاری در سالهایی از دهه ۱۳۹۰ بود.
3. دسترسی اقتصاد ایران به ارز جهانروا محدود شده بود.
در این راستا، خنثی سازی تحریم صرفاً از طریق راهبردی میسر است که به سه چالش زیر به صورت همزمان پاسخ دهد:
1. ایجاد درهمتنیدگی های اقتصادی- سیاسی جدید
2. افزایش تولید منابع ارزی و ایجاد «مازاد» برای پروژههای پیشرفت
3. ایجاد ساختار تسویه با شرکای راهبردی
بر این اساس میتوان گفت خنثیسازی تحریم تنها از طریق بازتعریف نقش ایران در نظم آینده امکانپذیر است. در یک جهان غیرقطبیشده، پدیدههایی نظیر تحریم، پلتفرمهای مالی و بانکی، زنجیرههای ارزش جهانی و منطقهای و... شکلی متفاوت از شرایط فعلی خواهند داشت به طوری که قدرت بلوک غرب برای اعمال تحریم کاهش مییابد و همین امر بازتعریف نقش در عرصه بینالملل را به امری در دسترس برای ایران تبدیل کرده است.
دنیای فعلی آبستن حوادث و رویدادهای متعددی است. تا چند سال پیش سخن گفتن از «خنثیسازی تحریم از طریق بازتعریف نقش ایران» امری دور از ذهن به نظر میرسید، اما رویدادهایی نظیر تقابل فزاینده اقتصادی چین و امریکا و همچنین جنگ میان روسیه و اوکراین، تأییدکننده شکلگیری یک جهان جدید است.
بر این اساس، افق حرکت در راستای بازتعریف نقش ایران در نظم آینده را میتوان بدین شرح توصیف کرد: «افزایش قدرت ایران از طریق نقش آفرینی جدید در کمربندهای اقتصادی و زنجیرههای ارزش با شرکای جدید.»
تا به حال چهار مسیر برای «مقابله با تحریم» در فضای سیاستگذاری کشور مطرح شده است. این موارد عبارتند از: 1. رفع حقوقی تحریم و عادیسازی روابط اقتصادی 2. دور زدن تحریم و صدور مجوزهای موردی 3. استفاده از ابزارهایی نظیر پیمان پولی، بانکداری فراساحلی و... 4. اصلاحات اقتصاد داخلی؛ در اینجا لازم است تأکید شود هیچ کدام از موارد فوق به تنهایی قادر به تحقق «خنثیسازی تحریم» نیستند اما زمانی که افق و نقشه راه دست یافتن به تعادل جدید (نقش جدید ایران در عرصه بینالملل) مشخص شود هر یک از برداشتهای متعارف چهارگانه، جایگاه خاصی در پازل خنثیسازی تحریم به دست خواهند آورد.در حال حاضر این نگاه در میان برخی از جریانات اندیشهای در کشور مشاهده میشود که تصور میکنند ایران میتواند به نظم سابق بازگردد. در صورتی که تجربه توافق هستهای که تلاشی برای تحقق این امر بود، اثبات کرد که بازگشت به نقش سابق برای ایران امکانپذیر نیست. عمده علت آن رویکرد تهدیدنگر موجود در بلوک غرب در قبال جمهوری اسلامی ایران است.
بر این اساس، در راهبرد بدیل، باید مسألههای متفاوتی در نقطه کانونی تفکر سیاستگذارانه قرار بگیرد. این مسائل و اولویتها عبارتند از:
الف. طراحی نگاشت نهادی بدیل و فاصلهگرفتن از نهادهای غیرمولد یا بعضاً ضدتولید یا نفتی.
ب. تولید «مازاد» جهت هزینهکرد در زمینه پیشرفت از طریق واردکردن زنجیرههای ارزش و تأمین.
ج. جذب سرمایهگذاریهای هدفمند و ژئوپلیتیک از شرکای جدید.
پایان پیام/غ
منبع: فارس
کلیدواژه: وزیر اقتصاد تحریم ها اقتصاد ایران خنثی سازی تحریم بازتعریف نقش نقش ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۲۷۱۹۳۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
برقراری تجارت آزاد بین ایران و اوراسیا تا ۲ ماه آینده
به گزارش خبرگزاری مهر، کامبیز میرکریمی عضو هیأت مدیره اتاق مشترک بازرگانی ایران و روسیه با بیان اینکه موافقت نامههای تجارت آزاد کشورهای دنیا با همسایگان، دسترسی صادرکنندگان به بازار را تسهیل میکند، گفت: مهمترین اصلی که ما از آن غافل بودیم انعقاد موافقت نامههایی است که دسترسی به بازار را برای صاحبان کسب و کار کشور تسهیل میکند.
وی افزود: مهمترین قدمی که اخیراً برداشته شده امضای موافقت نامه تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا متشکل از کشورهای روسیه، بلاروس، قزاقستان و قرقیزستان و ارمنستان است. صادرات ما تا سال ۱۳۹۷ در حد ۲۶۰ میلیون دلار بود اما بلافاصله با اجرای آن در سال ۱۳۹۸ صادرات کشورمان به بالای ۴۰۰ میلیون دلار جهش پیدا کرد. صادرات ما حتی در زمانی که به خاطر اپیدمی کرونا، گمرکات بسته بود از ۵۰۰ میلیون دلار هم عبور کرد و الان به یک میلیارد دلار رسیده و تازه این شروع کار است.
عضو هیأت مدیره اتاق مشترک بازرگانی ایران و روسیه ادامه داد: تجارت آزاد هنوز کامل نشده و فقط تعرفههای ترجیحی با ۵۰ درصد و ۷۵ درصد تخفیف اعمال شده و لیستها برای تعرفه صفر مبادله شده است. پیش بینی میشود تا دو ماه آینده در پارلمانهای تمام اتحادیه اقتصادی اوراسیا تصویب شود و بالای ۸۸ درصد اقلام مورد مبادله بین ایران و روسیه و اتحادیه اقتصادی اوراسیا از تعرفه صفر برخوردار شوند و این موضوع، رقابت پذیری کالای ایرانی در برابر رقبای چینی و هندی و دیگر کشورها را به شدت افزایش میدهد.
میرکریمی با بیان اینکه موانع تجارت شرکتها برطرف شدند و باید در حوزه شناختی و بازاریابی کار کنیم گفت: ما تا شش سال قبل در حوزه سخت افزاری و نرم افزاری زیرساخت نداشتیم اما الان دائماً کشتیها و کامیونهای جدید اضافه میشوند و خط راه آهن منطقه شوروی سابق از مرز ایران عبور کرده است.
وی افزود: در حال حاضر شرق دریای خزر در محدوده پنج جمهوری آسیای میانه بروکراسی جدی دارد و جهش صادرات و واردات نشان میدهد هرچقدر سرمایه گذاری در حوزه زیرساخت لجستیک انجام شود باز هم کم است. ما هنوز هم صف کامیونها را داریم و از دولت تقاضا کردیم حمایتها و تسهیلات خود را از این بخش ادامه دهد.
عضو هیأت مدیره اتاق مشترک بازرگانی ایران و روسیه در مصاحبه با ردایو بیان کرد: هم اکنون رابطه بانکی بین ایران و روسیه وجود دارد اما بخشی از ظرفیت بانکی بین دو کشور بلااستفاده مانده که به دو نرخی بودن ارز در کشور ما و روسیه برمیگردد.
میرکریمی در مورد تنوع کالاهای صادراتی ایران به روسیه گفت: مواد غذایی و لبنی، کالاهای لوکس مانند فرش ماشینی و پسته، محصولات نساجی و صنایع پلاستیک و صنایع پایین دست پتروشیمی بازار خوبی در روسیه پیدا کرده همچنین توربینهای گازی و کاتالیست نیز متقاضی دارد و فقط یک بازاریابی اساسی لازم است.
وی برگزاری نمایشگاههای سوبسیدی را ضروری دانست و اظهار کرد: بدون بازاریابی و تبلیغات و هزینه نمیتوان به هیچ بازاری ورود کرد و لذا دولت باید در هزینهها کمک کند و به ویژه برای برگزاری نمایشگاهها و رویدادها در مسکو یارانه بپردازد.
عضو هیأت مدیره اتاق مشترک بازرگانی ایران و روسیه جذب توریستهای تجاری را در رونق اقتصاد کشور به شدت مؤثر عنوان کرد و گفت: توریستهای تجاری یک نوع سفیران اقتصادی برای کشور محسوب میشوند که میتوانند اتفاقات تجاری مهمی را رقم بزنند.
کد خبر 6095513